Sofizma, apo mjegullim pleqëror i logjikës

(Reagim për shkrime e libra  të disa prej ish-eksponentëve të propagandës)

Nga Sadik Bejko

Disa nga ish-eksponentët më të frikshëm e më të pushtetshëm të kohës së djeshme sot mund t’i shohësh në rrugë, në mjedise të tjera, veçanërisht i gjen të ulur si njerëz të zakonshëm në një kafe-librari të Tiranës. Pinë kafe, shkëmbejnë biseda, lexojnë gazetat e së dielës. Dikur mbase janë grirë e therur midis tyre në luftën për pushtet, por tani, të plakur e të rënë nga fuqia politke e nga mosha, mbase i kanë hedhur tej ato që shkuan e vanë. Kjo është normale. Dhe ata kanë pleqëri, dhe ata janë njerëz si gjithë të tjerët.

Edhe po t’u lexosh shkrimet këtyre ish-funksionarëve të lartë të komunizmit, disa syresh dhe nga sfera e dikurshme e agjitacionit dhe e propagandës, dhe sekretarë të KQ, ata, veç të tjerash, bëjnë thirrje për ftohtësi e logjikë në vështrimin e gjërave, kërkojnë mirëkuptim dhe urtësi për ato sa shkruajnë, duke ngulur këmbë në atë se: ne ishim njerëz, ne kishim ideale njerëzore, ne donim t’i bënim punët sa më mirë në përputhje me idealin tonë, ne i kemi mbrojtur të mirët e të talentuarit dhe sidomos ata ndër shkrimtarët dhe artistët më pranë partisë. Ne kemi bërë ç’është e mundur që talentet t’i mbrojmë. Dhe japin fakte se vërtetë i kanë shpëtuar disa nga shkrimtarët dhe artistët më në zë të asaj kohe, kur janë vënë në pozita të rrezikuara. Kjo është me të vërtetë punë fisnike dhe e besojmë që i kanë mbrojtur, për më tepër kur, siç dëshmojnë ata, rrezikimi në vazhdimësi nuk i ka kursyer as ata më të mirët. Dhe me sa zor, me sa mundime i kanë mbrojtur.

Po, mbas kësaj, në vazhdim të asaj kërkesës për urtësi dhe logjikë, mund të vijnë disa pyetje: nga kush, nga cilët jonjerëz, nga cila panjerëzì ata donin t’i mbronin njerëzit, të mbronin përfaqësuesit e idealeve të tyre dhe, sidomos, të mbronin ata më të mirët, artistët, të talentuarit? Pse ata kryeshtetarët e një shteti absolut, të jenë vënë kaq në siklet për t’i mbrojtur idealet, njerëzit, artistët? Nga shteti, që ishin ata vetë, nga partia - shtet donin t’i mbronin “ndihmësit e tyre”, apo nga ndonjë fuqi e huaj? Të jesh shteti e të jesh i pafuqishëm të mbrosh ndihmësit më besnikë të shtetit, kjo duket pak… si pa kuptim.

Pse shteti i komunizmit i mbante nën të tillë rrezik e kërcënim artistët e tij më të mirë? Pse ka ndodhur kështu kur as shtetarët nuk e kanë dashur një gjë të tillë? Të ngjan se paska ekzistuar diçka egërsisht e pakontrollueshme, ndonjë forcë e panjohur, ndonjë vullnet i pavarur nga askush, i pavarur dhe nga vetë shteti, nga vetë ata që e drejtonin, dhe pastaj papritur ky vullnet i përtejmë vihej misteriozisht në veprim, për t’i dënuar e rrezikuar ata që na i paska dashur aq shumë ai lloj shteti. Kjo duket shumë absurde. Donkishoteske fare mund të thuash, por unë dua t’i përmbahem llogjikës së atyre që shprehen kësisoj. Dhe këtë gjëmë, këto gjëma që përsëriteshin, ish-funksionarët i dëshmojnë me fakte të pakundërshtueshme. Desh janë rrezikuar, thonë, dhe ne mezi i kemi mbrojtur.

E atëhere? Atëhere, parë nga pikëvështrimet e sotme, një shtet të tillë që vetiu bën keq, së paku, së paku, duhet ta denoncosh, në mos, një sistem të tillë duhet ta urresh. Por, as kjo nuk ndodh. Përgjithësisht, edhe sot këta ish-funksionarë të lartë e mbrojnë politikën e asaj kohe dhe ideologjinë e saj. Pra, e mbrojnë me themel sistemin. E duan dhe se kanë vuajtur nga ai shtet të cilit ata i kanë dhënë mishin e shpirtin. Dhe kësosoj të del se ata kanë vuajtur nga vetvetja, shkak paskan pasur vetveten. Por as këtë nuk e pranojnë. Për veten ata thonë se ishin njerëz të mirë, kishin ideale, i donin njerëzit. Dhe japin prova dhe fakte se si i kanë mbrojtur njerëzit. Atëhere vuajtjet, spastrimet e njerëzve, ato spastrime në kulturë, në ekonomi, në ushtri, në parti, ajo sopatë deri në ata që e kishin bërë atë shtet dhe atë parti, nga vinin? Mos binin nga qielli? Këto  vuajtje dikush i ka sjellë te njerëzit. Prapë, sipas tyre, lihet të kuptohet ajo që thamë më lart, se paska pasur diçka brenda atij sistemi, një si strukturë dhune, a një kulturë të dhunës irracionale, e cila hynte në punë vetvetiu e padashjen e atyre që drejtonin, dhunë të cilën ata e kishin të zorshme ta pengonin.

Kur pranon pasojën që nga ai sistem dridheshin prej tmerrit dhe më të mirët dhe më të dashurit e shtetit, dhe nuk do të shpjegosh burimin e këtij tmerri, që shfarosi klasa e grupe të tëra shoqërore, deri kryeministra e sekretarë të byrosë së KQ të partisë, kjo do të thotë, se këta që shkruajnë dredhojnë, duan të na hiqen të mirë, dhe i arratisin gjërat në ca mjegulla mistike e të pashpjegueshme. Pse punët po merrnin rrokullimën për t’u bërë përherë e më keq? Në qoftëse nuk e kishte fajin sistemi, as ata që e drejtonin atë, atëhere e paska pasur fajin zoti a natyra që i bëkan vetvetiu të ligj, i shndërruakan në të këqinj njerëzit dhe sistemet që aspirojnë mirësi dhe ideale. Le t’ua lëmë fajin atyre, zotit dhe natyrës. Funksionarët e partisë dhe të sistemit komunist, sipas kësaj logjike, nuk kanë pse të mbajnë ndonjë përgjegjësi: ata kanë qenë e janë të mirë, njerëz me ideale, me njerëzi, me bindje të qendrueshme.

Ata, të paktën, i janë nënshtruar së keqes, e kanë mbrojtur me veprime konkrete, me propagandë e me shkrime, pra, e kanë shumuar të keqen, kanë dashur të ketë jetëgjatësi fatkeqësia, spastrimet, varfëria për të gjithë të tjerët. Me përjashtim të vetë atyre.

Le ta pinë kafen me shokë, le të shkruajnë libra e le të japin intervista si të duan. Por kur vjen puna që bëjnë thirrje për logjikë, urtësi dhe ftohtësi, atëhere edhe ne kemi të drejtën të kërkojmë po të njëjtën gjë prej tyre. Ishte ligjësi ndihma ndaj njerëzve, apo shfarosja e njerëzve deri në kokë të shtetit? A nuk ishte kështu deri më 27 mars 1991 kur dolën të burgosurit e fundit politikë nga kampet? Artizanët e vjetër të sofizmit si duket nuk kanë hequr dorë nga zanati i dikurshëm. Kur Driteroi, O. Paskali, Ismaili ishin e mbeten të mirë, dhe shteti të ishte i mirë, pse do t’u duhej ndihma, apo që ish-eksponentët e komunizmit të na e paraqesin atë si patentë të mirësisë së tyre?

Kur thonë se në punë i pengonin segmente të caktuara armiqësore brenda sistemit, ne mund t’i pyesim: se si na ngjalleshin prapë e prapë këta armiq, edhe pse ju (sistemi) i dënonit mizorisht, pamëshirë dhe në vazhdimësi këta shokët tuaj dhe familjet e tyre? Kjo, rrjedhimisht, do të thotë se keni bërë mirë që i ndëshkuat. Ata u pengonin. Mirë keni bërë dhe me ata  ish-të ndëshkuar, me të cilët sot pini kafe? Thonë se i pengonin cmirëzinj dhe spiunë, midis tyre dhe shkrimtarë, edhe pse disa prej tyre i pushkatonit e i ndëshkonit me burgje dhe me ndëshkime të tjera. Prapë doni t’i pushkatoni e dënoni, kur edhe sot thoni se u paskan penguar? Thonë se i pengonin sigurimsat e pashpirt, kur dihet se tre nga ministrat e sigurimit përfunduan në pushkatim, se sigurimi ishte arma e partia dora që e zbrazte këtë armë. Thonë se na minonte imperializmi amerikan me doktrinën e Dallesit (Xhelil Gjoni),  por për këtë të fundit nuk sillet asnjë fakt tjetër.

 Gjithë eksponentët komunistë ka vite që janë shndërruar në socialistë. Si mund të thuhet më 2005-ën se fajin, që nuk u shkonin punët mbarë, e kishin amerikanët me doktrinën e Dallesit, kur komunistët në një ditë të bukur abdikuan prara presionit kapitalist, abdikuan pa zbrazur asnjë pushkë, e dorëzuan vetë pushtetin (E. Hobsbaum). E pra nuk vdiqën në llogore siç premtonin e betoheshin për të mbrojtur sistemin e tyre. Sot ish-komunistët po ndërtojnë kapitalizmin, fëmijtë e tyre me aq shumë prona e biznese nga kërthinj të komunizmit u bënë të kamurit e të majmurit e kapitalizmit, mbajnë pasaporta amerikane në xhep. Poeti rumun M. Dinesku thotë se, as vetë Karl Marksit nuk i kishte shkuar ndër mend që komunistët do të ndërtonin kapitalizmin.

Si duket pushteti dhe paratë që tashmë kanë në duar të fëmijtë e tyre, u japin guximin që, në emër të ftohtësisë logjike, të thonë gjepura të tilla. Si duket vetëm kostumin e kanë socialist. Poshtë tij mund të gjesh ç’të duash, mbase diçka nga ajo kultura e dhunës që shpërthente irracionalisht e shfaroste njerëz.

Nano iu kundërvihet tërthorazi amerikanëve për statusin e Kosovës

Zamir Gjurgji

Në kushtet e një represioni të egër serb, por bazuar në Konventat Ndërkombëtare për Vetvendosje, Kuvendi i Kosovës shpallte 15 vjet më parë, pikërisht më 2 Korrik të vitit 1990 Republikën e Pavarur, “thikat” pas shpine të regjimit serbofil të Tiranës Zyrtare u orvatën të ceknin shtyllën kurrizore të trungut shqiptar.

Hapja e dyerve të ambasadave të huaja në Shqipëri, përtej lëvizjes së lirë të shqiptareve për të prekur tokën e premtuar, rezultoi një lëvizje e peshuar mirë në kandarin serb për të tërhequr vëmendjen e opinionit ndërkombëtar e anashkakaluar ngjarjen e rëndësishme, Pavarësinë Legjislative të Kosovës.

9 vjet më parë, pranvera në Kosovë nuk erdhi vetëm me dallëndyshen UÇK, por bashkë me “skifterët” bombardues të NATO-s, që i dhanë goditjen përfundimtare “bishës së tërbuar” e ja kthyen “patkoin” nga Haga. Asokohe, nëpërmjet kreut të ATSH-së, Tirana Zyrtare dilte “kundër ndërhyrjes ushtarake në Beograd”, nëpërmjet kreut të presidencës vlerësonte Millosheviçin si “e keqja më e vogël dhe njeriun që do bënte paqen” dhe nëpërmjet kreut të qeverisë shpallte “Beogradin si kryeqytet të kosovarëve”! E gjithshka bëhej me qëllim kahershëm të mbrapshtë: tërheqjen e vëmendjes së ndërkombëtareve për të eklipsuar ngjarjen e rëndësishme, Pavarësinë de fakto të Kosovës.

1 muaj më parë, nëpërmjet kreut të PS-së Fatos Nano, socialistët i rikthehen edhe njëherë retorikës luftënxitëse, tregishtore e kobndjellëse të mars 1997-ës, duke nxjerrë nga mënga “asin” e pokerit të gjatë politik që nisi në Kretë. Kjo gjuhë e hidhur nepërke lëshon helmin e saj antishqiptar edhe prej flegmatikut Ulqini -Dobrovoda, vetëm pak kohë para se të shpallet statusi final i Kosovës (ndërkohë që diplomacia ndërkombëtare, sidomos amerikane, është një hap larg njohjes së Kosovës si de jure shtet i pavarur).

Tentativa e PS-së për të rihedhur në tregun politik mallin eksplodues të ruajtur gjatë në depot e armatimit ideologjik, është (o)gur që vret njëherazi dy zogj të së njëjtës klloçkë: duke i dhënë mesazhin ndërkombëtarëve se Shqipëria nuk mund të bëjë shtet të lirë e demokratik, vetkuptohet që protektorati ndaj kosovarëve duhet të  tejzgjasë; kur shqiptarët këtej Traut të Morinës duhet të monitorohen e mbikqyren në zgjedhje, dogana, ushtri e financë ( nënkupto protektorat më shumë se virtual), shqiptarët andej Traut të Morinës vetkuptohet që duhet të vazhdojnë të mbikqyren e udhëhiqen me më shumë kompetenca nga jashtë Prishtinës (protektorat klasik nga UNMIK e në vazhdë Beogradi).

Parë nga ky këndvështrim:

Kuvendi i PS-së shenjoi regresin, duke tërhequr litarin e harkut kah Tirana e duke e drejtuar shigjetën mù në zemër të Prishtinës( kthim në tezë i  hipotezës së Koshtunicës se konflikti i pritshëm është ai ndërshqiptar), për ta kthyer çështjen PAS.

Kuvendi i PD-së konfirmoi pragmatizëm politik, duke mos përdorur retorikë ruspash dhe duke e prerë në mes “lojën e shahut” të Nano & Koshtunicës, në pozicionin PAT.

Kuvendi i LZHK-së synon më tej pragmatizmit, të kryejë lëvizjen përfundimtare në një loje të gjatë politiko-diplomatike, për të kaluar nga pozicioni PAT në MAT, ngaqë nacionalistët dhe demokratët mirëfilli shqiptarë e kanë provuar gjatë mbi shpinë se “kundërshtarët” (duke respektuar Kodin e Etikës së firmosur nga politikanët) edhe humbjen e konsiderojnë fitore, e jo më barazinë.

Kësisoj, shpërfillja institucionale e Presidentit Tadiç për mos e takuar në Gjenevë Presidentin Rugova, është një fakt që i shkon në fije argumentit të mësipërm, që në një gjuhë më pranë elektoratit kombdashës deshifrohet :  Kur “agai i ri” shpërfill Rugovën, “qehajai i vjetër” e shpall sot të tredhur, kur dje e shpallte tradhëtar.

Një shprehje e urtë në gjuhën ndërkombëtare thotë: Gjërat e mbara nuk janë kurrë gjysmake ( Things done by halfs are never done right).