Kush i projekton rrugët e Tiranës?

Në kongresin e fundit të PS, kryetari i Bashkisë së Tiranës, zoti Edi Rama, u mburr me stafin që ai ka zgjedhur në këtë institucion duke thënë se ai ishte baraz me disa KOP-e për nga niveli teknik. Një analizë e thjeshtë e punimeve që janë bërë dhe po bëhen në rrugët e Tiranës, nxjerr në pah pa-aftësinë e këtij stafi, paradokset dhe eksperimentet urbanistike që vështirë se i gjen në ndonjë vend tjetër. Konceptet që këto rrugë të ndërtuara apo të meremetuara shkelin, janë fare të thjeshta dhe të kuptueshme nga publiku i gjerë.

Si fakti i parë që duhet përmendur është zgjatja e punimeve. Përballë pyetjeve të gazetarëve se si ka mundësi që rrugët e Tiranës po qëndrojnë të shkepura kaq gjatë, zyrtarët e Bashkisë janë përgjigjur se ka shumë punë për të bërë dhe nëse do të bënin nga një rrugë në vit, do të duheshin rreth 1,000 vjet për t’i mbaruar të gjitha. Kjo përgjigje që shtypi e ka marrë të mirëqenë mbart në vetvete një mashtrim të madh. Kush i ka thënë zotërinjve të Bashkisë së Tiranës se një rrugë do një vit të rindërtohet? Rrugët në të cilat po punohet aktualisht në Tiranë vështirë se i kalojnë 300-400 metra gjatësi. Nëse firmat e ndërtimit që kanë marrë përsipër këto rrugë, kanë deklaruar se këto janë afatet e punimeve, Bashkia është mashtruar dhe fajin e ka pa-aftësia e kuadrove që janë baraz me disa KOP-e. Firmat fituese të tendereve, janë të ndryshme. Domethënë, kanë makineri, paisje, stafe, secila të vetën. Duke qenë të pamvarura nga njëra tjetra, sigurisht që në kushte normale, do të kishin dhe tendencën për të mbaruar më përpara se tjetra, për të fiuar një “garë të pashpallur. Nëse këto punime janë zvarritur qëllimisht për t’u inauguruar javën e zgjedhjeve, atëherë mashtruesja është Bashkia e Tiranës. Por ky mashtrim nuk ka ardhur pa kosto për qytetarët. Bizneset janë rrënuar nga mungesa e aksesit, trafiku është rënduar së tepërmi bashkë me xhepin e atyre që kanë makina dhe presin me orë nëpër kryqëzime dhe ajri është bërë burim sëmundjesh dhe alergjish.Duhet thene se dikush fiton nga harxhimi I karburantit ne kalime ,ndalime e pritje.edhe makinat nuk kane ndonje “te mire” nga rruget me pengesa e gropa.Te gjitha keto ne dem te qytetareve jane.Por nuk don me dijt kush se kush e peson,mjafton qe ne kohen e duhur,ne momentin oportun,te kalohet ne rruge sapo te asfaltuara,me parate e po atyre qytetareve qe kane pritur me vite te fillojne punimet dhe te “behen’ rruget. Pse nuk është punuar me segmente pa shkepur të gjithë rrugën përnjëherësh? Pse nuk sigurohet kalimi alternativ për sa kohë që bëhen punimet? Pse nuk punohet natën apo kur nuk ka trafik? Vërtetë nuk i dinë këto gjëra ekspertët e Bashkisë apo nuk i kërkojnë sepse janë indiferentë dhe të papërgjegjshëm? Përveç afateve të stërzgjatura të punimeve, vetë mënyra e projektimit të këtyre rrugëve lë shumë për të dëshiruar. Kështu, janë asfaltuar rrugë duke i ndarë me trotuar në mes por duke harruar opsionin e kthimit apo të rrotullimit për në sens të kundërt në këto rrugë. Makina që futet tek Zogu i Zi në drejtim të autostradës duhet të ecë qindra metra pa pasur mundësi të kthehet për tek bizneset e shumta apo blloqet e banimit në të dyja anët e rrugës. E njëjta gjë me rrugën e Kavajës pas kryqëzimit të 21-shit, rrugën kryesore tek Tirana e Re, rrugën nga Spitali tek Shkolla e Bashkuar etj. Rrugët e asfaltuara tani vonë nga Brryli deri tek Materniteti i Ri janë me tre korsi për dy drejtime. Kjo ka bërë që korsia e mesit t’i lihet më të fortit, shpeshherë duke krijuar duele të heshtura mes shoferëve që mund të shkaktojnë aksidente të rënda. Rruga e zgjatur e unazës, pas kryqëimit të shkollës Vasil Shanto duket sikur sfidon forcat centrifugale(150 m para takimit me rrugen e Kavajes). Trajektorja e kësaj rruge do të bënte një makinë që ecën me 60 km/orë të përfundonte në Lanë për shkak të kthesave drastike. Nuk mund të mos përmednim edhe kazanët e plehrave që nëpër Tiranë kanë statusin e një makine të parkuar në mes të rrugës. Koncepti i xhepave rrugorë për këto kazanë ka humbur ndër projektuesit Bashkiakë bashkë me konceptin e parkingjeve 45 gradëshe që do të dyfishonin kapacitetin e vendeve.  Paradokset vazhdojnë më tej. Rruga e zgjeruar prapa Piramidës është bërë me e gjërë se rruga e Unazës kur e para është rrugë dytësorë dhe shkrihet në Unazë. Kryqëzime të shumta në Tiranë përplasin 4-5 drejtime të ndryshme. Në këto kryqëzime ku edhe semaforët nuk do të zgjidhnin punë, kontrolli i trafikut bëhet me mirëkuptimin mes shoferëve apo me polici rrugore. Pas 5 vjetësh qeverisje vendore me një staf të kualifikuar, stafi Rama më në fund ka filluar punën për ndërtimin e një mbikalimi në Tiranë. Problemi është se ai po bëhet në të vetmin kryqëzim që nuk ka nevojë për të. Zogu i Zi ka një rotondë ekzistuese dhe mjaft hapësirë kalimi për makinat. Po të asfaltohej kjo hapësirë, të vijëzoheshin korsitë dhe të përcaktohej e drejta e përparësisë, ne do të kursenim 2.0 milion Euro që Bashkia do t’i marrë taksapaguesve për këtë projekt. Ndërkohë kryqëzimet që po bllokojnë trafikun realisht në Tiranë janë në pritje (Rruga e Kavajës-21 Dhjetori, Unazë-Bulevard, Farmacia 10 etj.). Të gjitha këto anomali në rrugët e Tiranës do të ishin të kapërdishme nën parimin se “Aq dimë dhe aq bëjmë”. Por kur këto punime jo serioze dhe shumë të shtrenjta po prezantohen si një model kombëtar për t’u admiruar, si objekt krenarie dhe shembulli i më të mirës që ofron pushteti socialist, zëri i arsyes duhet t’i tregojë vendin kësaj farse. Parrulla “Po ndryshojmë Tiranën” në fakt duhej të thoshte “Po asfaltojmë rrugë në qendër pa kriter”. E para gjë që duhet të kishte bërë një staf serioz dhe i aftë teknikisht ishte adoptimi i standarteve të projektimit. Meqenëse të tjerët i kanë ato prej dekadash, ne nuk duhet të shpiknim ndonjë standart tonin, por vetëm të kopjonim. Këto standarte do të rregullonin çdo gjë që ka të bëjë me rrugët e trafikun, që nga distancat, rrezet e kthesave, trajektoret, gjerësitë e numrin e korsive, parkingjet, kalimet për këmbësorët e biçikletat etj. Gjithashtu, një staf teknik i përgjegjshëm pranë Bashkisë do ta kishte ndjerë mungesën e inxhinjerëve të trafikut. Ky specialitet nuk ekziston në vendin tonë por është bërë i domosdoshëm sidomos në Tiranë. Në vend që të thirren firma franceze e belge për të na projektuar pallate futuriste me shumë ngjyra, duhet të ishte thirrur një grup inxhnjerësh trafiku të huaj, për të punuar në Tiranë dhe për të stërvitur dhe kualifikuar stafin multi-KOPist të Bashkisë. A do të guxonte vallë ndonjë firmë franceze, të prekte edhe 10 cm bulevardin Shën Elize, si këto francezët tanë që po na zvogëlokan bulevardin Zogu I? Ka ardhur koha që qytetarët e Tiranës të ndërgjegjësohen se paratë që shpenzon Bashkia janë të tyret dhe se i duhet kërkuar me rigorozitet se si i shpenzon ato para dhe sa po na e përmirësojnë jetën e përditëshme. Herën tjetër që pritet një shirit, të mos mjaftohemi duke thënë “Shqyqyr që u bënë, pa s’ka rëndësi si, kur, sa dhe ku”. Edhe sikur të imagjinonim për një moment se të gjitha punimet në Tiranë ishin bërë konform standarteve perëndimore, vetë fakti që dikush tjetër mund t’i bënte ato më shpejt dhe më lirë, duhet të na bëjë t’i vlerësojmë këto punime dhe përgjegjësit e tyre në perspektivë.

FATMA